Η παράδοση των κεντημάτων στα Λεύκαρα πηγαίνει αιώνες πίσω και τα κεντήματα είναι διάσημα σε όλο τον κόσμο ως «Το Λευκαρίτικο κέντημα». Σύμφωνα με την τοπική παράδοση, η ιστορία των κεντημάτων ξεκινά κατά τα έτη 1191-1571, όπου διδάκτηκαν στις γυναίκες των Λευκάρων από κάποιες ευγενείς κυρίες που προέρχονταν από τη δύση. Σύμφωνα με την ίδια πηγή, το 1481, ο Leonardo Da Vinci, επισκέφθηκε τα Λεύκαρα και πήρε ένα από τα κεντήματα στον καθεδρικό ναό του Μιλάνου. Παρόμοιο κέντημα δόθηκε στον Καθεδρικό Ναό στις 19 Οκτώβρη 1986, όταν ο καθεδρικός ναός γιόρταζε τα 600 χρόνια της ύπαρξης του.
Οι λευκαρίτισσες κατάφεραν με το πέρασμα όλων αυτών των αιώνων να συντελέσουν στην εξέλιξη των κεντημάτων και να τα φέρουν κοντά στο τοπικό χαρακτήρα τους, με την βοήθεια των σχεδίων που εμπνεύστηκαν.
Στα τέλη του 19ου αιώνα και στις αρχές του 20ου αρχίζει για τα Λεύκαρα μια περίοδος ξεχωριστής σημασίας που έμελλε να διαδραματίσει ύψιστο ρόλο στην οικονομική ανάπτυξη της κωμόπολης. Οι λευκαρίτες ανακάλυψαν ότι τα κεντήματα που οι γυναίκες του χωριού έκαναν ως τότε για την προίκα των θυγατέρων τους και για στόλισμα των σπιτιών τους, μπορούσαν να αποτελέσουν προσοδοφόρα πηγή πλούτου. Ένας αριθμός τολμηρών νέων των Λευκάρων με τη βαλίτσα στο χέρι σαλπάρουν για τη ξενιτειά. Κουβαλούν μέσα στη βαλίτσα τους τις περίφημες δαντέλες και τα θαυμάσια εργόχειρα κεντήματα που με μαεστρία και τέχνη κεντούσαν για αιώνες οι γυναίκες των Λευκάρων. Μέσα τους οι νέοι αυτοί έχουν όλο το εμπορικό δαιμόνιο του έλληνα κυπριώτη, όλο το σφρίγο της νιότης τους και τη δίψα για καλύτερη τύχη. Ταξιδεύουν στην Αλεξάνδρεια πρώτα, στη Σμύρνη και την Πόλη όπου ακμάζουν ελληνικές παροικίες. Ύστερα οργώνουν όλες τις χώρες της κεντρικής Ευρώπης.
Το εμπόριο των κεντημάτων έδωσε σημαντική ώθηση στην εξέλιξη του ίδιου του κεντήματος. Με τη μεγάλη ζήτησή του όλο και περισσότερες γυναίκες ασχολούνται με το κέντημα που αρχίζει να γίνεται σοβαρή οικονομική πηγή για κάθε οικογένεια. Συμβάλλει επίσης αποφασιστικά στην οικονομική ανεξαρτητοποίηση της γυναίκας που διαθέτει έτσι το δικό της κομπόδεμα. Η λευκαρίτισσα γυναίκα δεν χρειάζεται να ξενοδουλέψει για να συμβάλει στα οικονομικά της οικογένειας. Ούτε πάει στα χωράφια μια και το εισόδημα από τα κεντήματα είναι ικανοποιητικό με τo παραπάνω. Μπορεί μένοντας σπίτι, να κεντά, να ετοιμάζει το φαγητό της οικογένειας, να διαδραματίζει το ρόλο της ως μητέρας με τον καλύτερο τρόπο, αρχόντισσα στο σπίτι της.
Από την άλλη αυτοί οι νεαροί λευκαρίτες που τολμούσαν να ταξιδεύουν στην Ευρώπη χωρίς να γνωρίζουν παρά μερικές λέξεις από ξένες γλώσσες, με όλες τις δυσκολίες των ταξιδιών εκείνης της εποχής, κατάφεραν όχι μόνο να επιβιώσουν στο ξένο περιβάλλον αλλά αρκετοί από αυτούς κατάφεραν να πλουτίσουν. Μένοντας χρόνια στο εξωτερικό δέχονται την επίδραση της ξένης κουλτούρας και επιστρέφοντας στη γενέτειρα φέρνουν μαζί τους όχι μόνο βιομηχανικά προϊόντα αλλά και νέες ιδέες. Αντιλαμβάνονται την αξία της μόρφωσης και στέλλουν τα παιδιά τους να φοιτήσουν σε ανώτερες σχολές και ακόμα τα παίρνουν μαζί τους, στην ξένη, να κάνουν πανεπιστημιακές σπουδές.
Γενικά οι κεντηματέμποροι των Λευκάρων έγιναν φορείς πολιτισμού και επηρέασαν θετικά την κοινωνική ζωή της κωμόπολης για δεκαετίες.
Δίκαια λοιπόν θα μπορούσαν να θεωρηθούν η λευκαρίτισσα γυναίκα, η κεντήστρια, και ο λευκαρίτης έμπορος κεντημάτων, ο κεντητάρης, οι δυο σημαντικοί παράγοντες που με την καλλιτεχνική αίσθηση η πρώτη και το εμπορικό δαιμόνιο ο δεύτερος κατέστησαν το λευκαρίτικο διεθνή πατέντα.
Βέβαια το εμπόριο του κεντήματος είχε και κάποιες αρνητικές συνέπειες. Συνέβαλε να γνωρίσουν οι Λευκαρίτες το εξωτερικό και οπωσδήποτε δεν είναι άσχετο με τη μαζική μετανάστευση των περιόδων 1920-30 και 1946-60.
Το ίδιο το λευκαρίτικο κέντημα θεωρείται ότι έφθασε, ως έργο τέχνης, στο ψηλότερο σημείο της τελειότητάς του την περίοδο 1920-1930 όταν σύμφωνα με ειδικούς θα μπορούσε να συγκαταλεχθεί ανάμεσα στα καλύτερα χειροτεχνήματα στον κόσμο. Και δεν είχαν άδικο αφού από τον Οκτώβριο του 2010 εντάχθηκε στον κατάλογο της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO.
Κύρια χαρακτηριστικά και απαραίτητα υλικά για την κατασκευή του Λευκαρίτικου κεντήματος είναι:
- Ένα μικρό μαξιλάρι, το «πλουμί»
- Ιρλανδέζικο λινό
- Γαλλική κλωστή
- Οι δύο πλευρές έχουν την ίδια μορφή ώστε να μην ξεχωρίζουν η καλή από την ανάποδη.
- Τα σχέδια είναι γεωμετρικά και αποτελούνται από κοπτά και ανεβατά.